#ElPerúQueQueremos

Poemas de Inin Rono

Publicado: 2018-02-21

Ea riki Shipibo- Konibo 


Eara pikota iki

Rabe ani jema ikanoax

Ponte itan winopakekaina

Shipibo- Konibo


Ea baketian

Ea jawe onamashoko, saben onan

Joa en xea iki keyonokaman

Ea naikia iki

Shipibo- Konibo


Jawen mai xetinshaman ea xoxoa iki

Ea kawankatiai

Jawen nemin metsa jakon mai ikain

Rakeyamai

Shipibo- Konibo

Bakeshoko noyai ointikoma

Ea rakokatiai jawen chopan

Ea pikota iki

Shipibo- Konibo mai meax


Ea nokoanana iki

Manxan, xawan

Maxo, jone ochiti, ochiti

Reen iki, jojo iki itan piananbokoni

Jain nokoti onantima

Ea rakekatitai keyokanaketian

Ea jonekatitai jatoki




1.

Wenitax, ea kawanribai

Jone ochitibo , ochiti sina manotabo xaran

Eara Koshi bakeke jato bebonmeax

Eara moa rakeyami jawen ren akaton

Eara moa ishti iki

Eara riki Shipibo- Konibo


Eara riki Shipibo- Konibo

Shipibo- Konibo riki ea

Nokon senenain pononkobora winotai

Shipibo- Konibo iti

Eara niai joniboxaran

Eara kai jema ani

Jain jain kati onantima, itan kayaoma

Bibibaini.


Jema anira oxa iki 

Joni mawataxbi jiriabo kayaomabora

Jema aniain Kawan atankanai

Joniribanoxkanai

Jatibi jawen nete senenketian.



2

Nokon joi iketian


Ja iketian

Nokon joi iketian, nokon janan mia kemati iki

Nokon joibain, miara iti iki paketi nokon joibain tae ikainko

Joibo kayayabo bebakainai min ninkatibo xepotabo ikain

Xepotabo jawebi baxexai jikimai min beronkobo

Mia jan benexa.

Westiora onama ritas itan Jakoma

Nokon fui iketian

Eanra mia jatibi yoikeanke, jatibi mia kenai.


Nokon joi ikatianra en mia jatibi yoikeanke

Mia yoiti atipanyamaxra

Nokon jointi kikibires shakotai

westiora wishatibi, joitibi, nenke joi kexakan min potaitian

isin akai ani paro bechonma akai keska akin

shankabo, makanbo, makan besheshokobo jaa becheteni

nokon kaya itan nokon yora namiya


Jainxonbi en shinanai keyoti iamax noyati

Jaki niwe jikia ras abaini

Joebo noka abanai itan jatibi ea kateabo nisabicho jenebaini

Nokon joi iketianra enmia jatibi yoikeanke

Jatibi itan jatibi itan jatibi…





Soy Shipibo- Konibo


Froté en la cuna

de dos naciones

simétrico y asimétrico

Shipibo- Konibo.


En mi infancia

mi inocencia, sus sabias

flor bebí sin cesar

me encarné

Shipibo- Konibo

sin saber .


En su tierra fértil

germiné, recorría

su profundo paraíso

sin canguelo alguna

los querubines invisibles

Shipibos- Konibo

me cubrían con su manto.


Salí al exterior del jauja

Shipibo- Konibo

me encontré

con garzas, guacamayo

zorros, lobos y perros

rugiendo, ladrando y devorándose

sin rumbo

temía ser exterminado

me ocultaba ante ellos.


Levanté, caminé

entre  perros feroces perdidos

me hice fuerte frente a ellos

ya no amedrento su rugidos

soy visible, soy Shipibo- Konibo.


Soy Shipibo- Konibo  

Shipibo- Konibo soy

recorren por los rincones de mi venas

ser Shipibo- Konibo

voy caminando entre la gente

voy conquistando

la ciudad perdida,

sin rumbo, ni alma.


La ciudad está dormida

zombis con alma vacía

recorren ciudad

volverán ser humanos

cuando todo llegue su fin.



Si fuera mi idioma


Si fuera mi idioma, mi lengua te extasiaría

Con mis palabras, te rendirías frente voces de mis pies

A las palabras con ánima que penetra a tu instinto cerrado

Cerrado que no entra ningún susurro a tus ojos

Que te venda.

Una venda de ignorancia e antipatía

Si fuera mi idioma

Te diría todo, todo lo que tú quieres


Si fuera mi idioma te diría todo

Como no te puedo decir

Solo late mi corazón cada vez más urgido

A cada letra, cada palabra, cada oración que brota de tu fauces

que golpea como las olas del mar

a las rocas, piedras, piedrillas diminutas que afronta a ella.

A mi alma y cuerpo carnal


Y ese momento pienso a desaparecer o volar

arremetiendo todas las ventanas,

apagando las luces y dejando en cenizas todo lo que me rodea.

Si fuera mi idioma te lo diría todo

todo y todo y todo...


Escrito por

Willy Gómez Migliaro

Willy Gómez Migliaro (Lima, 1968) Poeta, profesor de literatura y escritura creativa, asesor literario y corrector de estilo.


Publicado en

Poesía

Poesía en lengua española